Czy wiesz, że po zmianie 1989 r. ustroju w Polsce w 1996 r. Rada Ministrów podjęła uchwałę o przyjęciu zasad polityki państwa w sprawach repatriacji?
Nie była to jednak regulacja zadośćuczyniająca nadzwyczajnej sytuacji osób, które nie z własnej woli znalazły się poza Polską i przez dzisiątki lat podlegały rozmaitym formom represji. Regulacje prawne dające formalne podstawy do przesiedleń zostały przyjęte w ustawie o cudzoziemcach z 25 czerwca 1997 r. (Dz.U. nr 114, poz. 739) a zakończeniem dążeń do przyjęcia kompletnej regulacji repatriacji stała się ustawa o repatriacji z 9 listopada 2000 roku.
Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji ma za zadanie umożliwienie powrotu do kraju tym osobom, bądź ich przodkom, które na skutek deportacji, zesłań i innych prześladowań narodowościowych i politycznych nie mogły się w Polsce nigdy osiedlić.
Uzyskanie wizy krajowej w celu repatriacji skutkuje nabyciem obywatelstwa polskiego z mocy prawa z dniem przekroczenia granicy Rzeczypospolitej Polskiej. Okres ważności wizy wynosi 12 miesięcy od dnia wydania. W tym czasie powinien nastąpić przyjazd posiadacza wizy do Polski.
Wizę krajową w celu repatriacji lub decyzję o zakwalifikowaniu do wydania wizy krajowej w celu repatriacji wydaje, albo odmawia jej wydania konsul właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o jej wydanie, po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw wewnętrznych.
Wiza wjazdowa w celu repatriacji może być wydana osobie polskiego pochodzenia deportowanej lub zesłanej przez władze Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich. Warunek ten uznaje się również spełniony w sytuacji, gdy deportowanymi lub zesłanymi byli wstępni takiej osoby, która przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. do dnia 1 stycznia 2001 r. zamieszkiwała na stałe na terytorium obecnej Republiki Armenii, Republiki Azerbejdżańskiej, Gruzji, Republiki Kazachstanu, Republiki Kirgiskiej, Republiki Tadżykistanu, Turkmenistanu, Republiki Uzbekistanu albo azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej.
Zmieniona ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o repatriacji ustawą z dnia 17 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw, w art. 9 dodaje ust. 5 umożliwiający Radzie Ministrów określenie w drodze rozporządzenia wykaz jednostek administracyjnych wchodzących w skład azjatyckiej części Federacji Rosyjskiej. Zmiana ta podyktowana jest zapewnieniem jednolitej praktyki w zakresie oceny spełnienia warunków do wydania wizy krajowej w celu repatriacji.
Wiza krajowa w celu repatriacji może zostać również wydana małżonkowi i zstępnym do czwartego stopnia oraz ich małżonkom.
Małżonkowi repatrianta oraz małoletnim dzieciom nieobjętych wnioskiem wydanie wizy krajowej w celu repatriacji, a zamierzającemu osiedlić się z nim wspólnie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej udzielane jest zezwolenia na pobyt stały.
Repatrianci oraz członkowie ich rodzin po przyjeździe do Polski nie są pozostawieni bez pomocy.
Otrzymują oni pomoc finansową na różne cele przysługującą im z mocy prawa oraz dodatkową, jeśli uchwała rady miasta/gminy o zaproszeniu repatrianta do osiedlenia się w danej miejscowości tak postanowi.
Zasady pomocy dla repatriantów i przybyłych wraz z nimi członków najbliższej rodziny określone zostały w ustawie o repatriacji.